هزینههای پنهان تامین و ذوب قراضه – امین جعفری رامیانی
«امین جعفری رامیانی» استادیار دانشگاه صنعتی امیرکبیر – محاسبه و مطالعه میدانی در صنایع متوسط آهن و فولاد ایران نشان داده که میانگین مصرف انرژی برای ذوب فولاد حدود 630 کیلووات ساعت بر تن است و این رقم نزدیک به سقف بازه جهانی آن به میزان 450-650 کیلووات ساعت بر تن قرار دارد. اما این کل...
انتشار در 04 آذر 1403
28 بازدید
0 دیدگاه
«امین جعفری رامیانی» استادیار دانشگاه صنعتی امیرکبیر – محاسبه و مطالعه میدانی در صنایع متوسط آهن و فولاد ایران نشان داده که میانگین مصرف انرژی برای ذوب فولاد حدود 630 کیلووات ساعت بر تن است و این رقم نزدیک به سقف بازه جهانی آن به میزان 450-650 کیلووات ساعت بر تن قرار دارد. اما این کل هزینه ذوب نیست و تنها بخش آشکار آن است که روی صورتحساب کوره برق نوشته می‌شود و مقاله حاضر بر بخش پنهان هزینههای تامین و ذوب فولاد قراضه اشاره دارد.
به راستی هزینه پنهان ذوب فولاد چیست و کجاست؟ کجای کار، نشت سرمایه داریم؟ و چقدر؟
قراضه خام هزینههای پنهان و مزمن بسیاری را بر فولادسازان تحمیل می‌کند که تا به حال حسابرسی صنعتی جامعی برای آن گزارش نشده است؛ برای مثال هزینه حمل و حمل و نقل جاده‌ای، هزینه ماشین‌آلات و تجهیزات آماده‌سازی قراضه خام (پرس، قیچی و سرند و برشکاری)، هزینه بارگیری و باربری(لودر، بیل مکانیکی، چنگ و مگنت)، اشغال فضای کار و خواب سرمایه فولادساز از آن جمله هستند.
قیمت بالایی شکل زیر هزینههای پنهان تامین و فرآوری سنتی قراضه خام را نشان می‌دهد و بخش مهمی از هزینه‌ها را در حوادث و جنبه‌های ایمنی، امنیت و ثبات تامین مواد و آلایندگی محیط زیست می‌توان جست‌وجو کرد.
بررسی میزان این هزینه‌ها، به پژوهش نیاز دارد و لازم به ذکر است که این میزان برخلاف تصور رایج، قابل چشم‌پوشی نیست! زیرا حوادث ناگوار انفجار بسیار محتمل و کنترل کیفی و جداسازی قراضه بسیار زمان‌بر و هزینه‌بر است.
طبق مطالعات میدانی، هر کوره 10 تنی با شارژ قراضه خام، به طور میانگین یک انفجار در سال را تجربه می‌کند و انفجارها با ورود مخازن و قوطی‌های درب بسته حاوی گاز، روغن، آب، بنزین و دیگر موارد به کوره اتفاق می‌افتد.
ضایعات مورد نیاز ذوب نیز به صورت پراکنده از بازار پر نوسان و غیرقابل پیش‌بینی تامین می‌شود و در چنین شرایطی فولادساز ناچار است قراضه خام را حداقل برای مصرف یک ماه انبار کند.
با این همه تعهد سنگین تامین مواد در این بازار ناپایدار بر دوش فولادساز است و این خواب سرمایه و هزینه و تنش در مدیریت خرید قراضه، آنچنان معضل رایجی شده که صنعتگران باور ندارند که قابل حذف باشد!
خسارت به محیط زیست
قراضه خام با انواع آلاینده‌های شهری، صنعتی و جنگی درهم می‌آمیزد و کمتر توجه شده است که روش‌های سنتی در جداسازی و فرآوری قراضه خام چگونه محیط زیست را به خطر می‌اندازد.
گذشته از نیروی انسانی و ماشین‌آلات سنگین بسیار، فرآوری سنتی 10 تن آهن قراضه از آغاز بازیافت تا ذوب در کوره، در زمانی بسیار طولانی (حداقل 2 ماه و حداکثر چند ماه) انجام می‌شود.
قراضه خام ناهمگن است و برای سهولت در جداسازی در مساحت زیاد انبار می‌شود و بر همین اساس ضایعات آهن در سطح وسیع و در زمان بسیار زیاد در تماس با زمین و محیط اطراف خواهد بود.
در این زمان آفتاب، باد و باران باعث پوسیدگی و شست‌وشو و انتشار مواد قراضه در محیط اطراف می‌شود؛ نفوذ شیرآبه ضایعات قراضه به زمین، سفره‌های زیرزمینی را به خطر می‌اندازد، باعث مردن خاک اطراف و به خطر افتادن زندگی گونه‌های زیست و کشاورزی می‌شود.
قراضه خام حدود 10 درصد افت مواد شامل ناخالصی‌های فلزی و غیرفلزی دارد که عمدتا وارد کوره شده و به صورت سرباره به محیط یا به صورت گاز به اتمسفر می‌رود؛ هریک از این هزینههای پنهان قیمت تمام شده قراضه را پله به پله بالا برده و نهایتا این مشتری پایین‌دست قراضه است که همه را یکجا می‌پردازد.
گفتنی است صنایع فولادسازی بر مرزهای باریک هزینه و انرژی و زمان حرکت می‌کنند و روش‌های سنتی و پرمصرف برای آنها یک تهدید بسیار بزرگ و جدی به شمار می‌رود.
بخش پایین از تصویر بالا نیز راهکار ساده‌ای را ارایه می‌کند که به شرح نیاز ندارد؛ در واقع چه نیاز و الزامی هست برای یک واحد فولادسازی که در زیر بار این هزینههای خاموش باشد؟ دانش فنی بازیافت قراضه و فناوری خرد کردن (شردر) محصولی به فولادسازان ارایه می‌کند که صد درصد این هزینههای پنهان حذف شود و سطح بالایی از ایمنی و ثبات فرآیند ذوب ارایه گردد؛ گذشته از آن حدود 15 درصد از هزینه مصرف انرژی و زمان ذوب‌گیری را کاهش می‌دهد.
به گزارش روابط عمومی شرکت آراز فولاد رونیکا، این انبار آمادگی دارد تا با عقد قرارداد، ضایعات آهن واحدهای فولادسازی را به صورت مستمر و با وجود نوسان بازار تامین کند.